Bị viêm đa khớp là tình trạng viêm xảy ra ở nhiều khớp cùng lúc, thường gặp ở tay, gối, vai, cổ chân hoặc cột sống. Trong y học hiện đại, bệnh lý này được xem là hệ quả của phản ứng viêm mạn tính do rối loạn miễn dịch hoặc thoái hóa. Tuy nhiên, dưới góc nhìn Đông y, viêm đa khớp không chỉ là tổn thương tại khớp mà còn là sự mất cân bằng trong cơ thể – nơi “phong, hàn, thấp, nhiệt” xâm nhập, làm tắc nghẽn kinh lạc, khiến khí huyết không lưu thông.

Trong thực hành Đông y của tôi, rất nhiều bệnh nhân đã tìm đến với mong muốn điều trị tại nhà – vừa an toàn, vừa tiết kiệm mà vẫn hiệu quả lâu dài. Điều quan trọng là cần hiểu đúng căn nguyên để điều trị đúng hướng.

---

1. Căn nguyên gây viêm đa khớp theo Đông y

Đông y gọi viêm đa khớp là chứng tý, nghĩa là “tắc nghẽn”. Khi phong (gió), hàn (lạnh) và thấp (ẩm) xâm nhập vào kinh lạc, chúng gây tắc trở lưu thông khí huyết, dẫn đến đau, sưng, cứng và hạn chế vận động.

Có bốn thể bệnh chính thường gặp:

• Phong tý: Đau di chuyển, chỗ này hết chỗ khác đau. Thường xuất hiện khi thay đổi thời tiết, cơ thể bị nhiễm gió lạnh.
• Hàn tý: Đau buốt, co cứng, giảm khi chườm nóng. Hay gặp ở người cao tuổi, thể trạng hàn, khí huyết kém lưu thông.
• Thấp tý: Cảm giác nặng nề, tê mỏi, sưng phù tại khớp, thường nặng lên khi thời tiết ẩm thấp.
• Nhiệt tý: Khớp sưng, nóng, đỏ, đau tăng khi trời nóng. Thường gặp ở người có nền thể nhiệt hoặc bệnh kéo dài gây hóa nhiệt.

Ngoài ra, thận và can hư cũng là căn nguyên sâu xa. Can chủ cân, thận chủ cốt – khi hai tạng này suy yếu, gân xương không được nuôi dưỡng, tà khí dễ xâm nhập và gây viêm đau kéo dài.

---

2. Cách chữa viêm đa khớp tại nhà bằng Đông y

2.1. Ngâm chân, chườm nóng – thông kinh hoạt lạc

Chườm nóng bằng ngải cứu, muối hột hoặc gừng tươi giúp đẩy hàn khí, giảm co cứng và cải thiện tuần hoàn máu tại khớp.

• Cách làm: Rang ngải cứu với muối hột, bọc vải sạch, chườm lên khớp đau 15–20 phút mỗi tối.
• Hoặc: Ngâm chân bằng nước gừng tươi pha muối ấm khoảng 30 phút trước khi ngủ.

Phương pháp này đặc biệt hữu hiệu trong thể hàn tý – những người thường lạnh tay chân, đau tăng khi trời lạnh. Ngoài việc giảm đau, nó còn giúp thư giãn thần kinh và hỗ trợ giấc ngủ sâu hơn.

2.2. Bài thuốc hỗ trợ điều trị tại nhà

Theo kinh nghiệm lâm sàng, bài thuốc giúp tán hàn – trừ thấp – hoạt huyết – bổ can thận là hướng điều trị cốt lõi.
Một số vị thường dùng gồm: Độc hoạt, Tang ký sinh, Đỗ trọng, Ngưu tất, Kê huyết đằng, Đương quy, Xuyên khung, Dây đau xương, Cốt toái bổ.

Những vị này được phối ngũ trong sản phẩm Thảo Linh Tiên của Dược Bình Đông – giúp giảm đau nhức, bổ khí huyết, tăng lưu thông, phục hồi vận động khớp. Sản phẩm phù hợp cho người bị viêm đa khớp mạn, đau nhức dai dẳng hoặc thoái hóa kèm theo.

2.3. Xoa bóp và bấm huyệt tại nhà

Mỗi ngày, bạn có thể xoa bóp vùng khớp đau bằng dầu gừng, dầu quế hoặc tinh dầu khuynh diệp. Dùng các ngón tay ấn nhẹ dọc theo khớp gối, cổ tay, vai… theo chiều kinh lạc.
Việc xoa bóp – bấm huyệt không chỉ giúp giảm đau mà còn cải thiện lưu thông khí huyết, giúp thuốc thẩm thấu tốt hơn.

2.4. Dưỡng sinh và vận động hợp lý

Tập luyện nhẹ nhàng như thái cực quyền, yoga, khí công là lựa chọn tốt. Với người đau khớp gối, nên chọn các bài tập co duỗi nhẹ, đi bộ trên mặt phẳng hoặc ngồi ghế tập chân.

Điều cần nhớ: “Đau thì phải vận động, nhưng vận động vừa phải.” Nghỉ ngơi tuyệt đối khiến khớp càng cứng và teo cơ nhanh hơn.

3. Dinh dưỡng và thói quen hỗ trợ điều trị tại nhà

Thực phẩm cũng là “thuốc”. Người viêm đa khớp nên chú ý:

• Ăn nhiều cá béo (cá hồi, cá thu) chứa Omega-3 giúp giảm viêm.
• Dùng ngũ cốc nguyên hạt, rau xanh, trái cây tươi để bổ sung chất chống oxy hóa.
• Uống đủ nước ấm, tránh nước lạnh và đồ uống có cồn.
• Hạn chế thịt đỏ, đường tinh luyện, thức ăn chiên rán nhiều dầu mỡ – vì chúng kích thích phản ứng viêm.

Ngoài ra, tắm nắng sáng sớm giúp tổng hợp vitamin D – yếu tố quan trọng cho xương chắc khỏe.

Giấc ngủ cũng ảnh hưởng đến tiến trình hồi phục. Nên ngủ trước 23h, tránh thức khuya vì can – thận cần thời gian tái tạo vào ban đêm.

4. Những sai lầm khi tự chữa viêm đa khớp tại nhà

Không ít người bệnh tự ý dùng thuốc giảm đau, xoa bóp bằng rượu thuốc không rõ nguồn gốc, hoặc kiêng vận động hoàn toàn. Đây là những sai lầm phổ biến.

• Lạm dụng thuốc giảm đau: Dễ gây tổn thương gan thận, viêm loét dạ dày.
• Chườm sai cách: Dùng chườm lạnh trong thể hàn tý khiến cơn đau tăng.
• Tập quá sức: Khi khớp đang sưng, vận động mạnh có thể làm tổn thương sụn.
  Đông y chú trọng “biện chứng luận trị” – tức là phải hiểu thể bệnh của mình trước khi áp dụng bất kỳ phương pháp nào.

5. Giải pháp Đông y hỗ trợ: Thảo Linh Tiên – Dược Bình Đông

Trong hơn 70 năm phát triển, Dược Bình Đông luôn kiên định theo triết lý “Dược liệu sạch – Bào chế chuẩn – Hiệu quả thực tế”.
Thảo Linh Tiên được phối ngũ dựa trên bài Độc Hoạt Tang Ký Sinh Thang kinh điển, kết hợp các vị: Dây đau xương, Đỗ trọng, Ngưu tất, Tang ký sinh, Cốt toái bổ, Đảng sâm, Kê huyết đằng, Mộc qua, Độc hoạt.

Tác dụng tổng hợp:

• Tán hàn trừ thấp: Giúp giảm đau khớp, giảm sưng viêm.
• Bổ can thận, mạnh gân cốt: Tăng khả năng phục hồi vận động.
• Hoạt huyết, thông kinh lạc: Cải thiện lưu thông máu, ngăn tái phát đau nhức.

Sản phẩm đặc biệt phù hợp cho người viêm đa khớp, thoái hóa khớp, đau thần kinh tọa, tê mỏi tay chân. Dùng đều đặn kết hợp với chế độ ăn uống, tập luyện sẽ mang lại hiệu quả rõ rệt.

6. Kết luận

Cách chữa viêm đa khớp tại nhà bằng Đông y không đơn thuần là dùng thuốc, mà là quá trình điều hòa tổng thể cơ thể – phục hồi từ gốc rễ.
Khi khí huyết được lưu thông, phong hàn thấp bị trục ra ngoài, can thận được bổ dưỡng thì các cơn đau nhức sẽ dần lui.
Như tôi thường nói với bệnh nhân: “Chữa khớp là chữa cả thân – tâm – khí.”

Nếu bạn đang gặp phải tình trạng đau khớp kéo dài, hãy bắt đầu từ những việc nhỏ: giữ ấm, tập nhẹ, ăn thanh, ngủ sớm và sử dụng thảo dược đúng cách. Khi kiên trì, khớp sẽ đáp lại bằng sự dẻo dai và linh hoạt trở lại.

Thông tin của Lương y Nguyễn Thành Danh

Tác giả: Ông Nguyễn Thành Danh, truyền nhân đời thứ 4 dòng họ Lương y Nguyễn Văn Thơm, chuyên gia Đông y tại Dược Bình Đông, giàu kinh nghiệm điều trị các bệnh lý xương khớp.

Nguồn: Dược Bình Đông – Kiến thức sức khỏe từ Đông y

(*) Bản quyền bài viết thuộc về Dược Bình Đông. Khi chia sẻ, cần trích dẫn nguồn đầy đủ: “Tác giả: Lương y Nguyễn Thành Danh – Nguồn: Dược Bình Đông – Kiến thức sức khỏe từ Đông y”. Các bài viết trích nguồn không đầy đủ, ví dụ: “Theo Dược Bình Đông” hoặc tương tự, đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.Nguồn Tham khảo: Vinmec, Nhà thuốc Long Châu, Tâm Anh Hospital